Ruta di kuido prótesis di rudia

Introdukshon

Bo a bai poli ku bo siruhano ortopédiko i komo resultado di bo kehonan i e apnormalidat presentá riba e radiografia, huntu boso a disidí pa laga buta un rudia artifisial pa redusí bo kehonan. Un operashon asina no ta algu chikitu i e rehabilitashon ta rekerí hopi forsa i boluntat i esfuerso di abo i hendenan den bo serkania, manera por ehèmpel miembronan di famia i amigunan. Un bon preparashon i bon informashon lo kontribuí na un rekuperashon mas lihé. E proseso di rehabilitashon ta destiná pa duna bo mas tantu sosten posibel. Ta importante pa bo ta kompañá pa un persona ku por bishitá bo regularmente, pa e persona aki ta bon na altura di e ruta ku mester sigui.

Bo siruhano ortopédiko a splika bo algun kos kaba na poli. Den e foyeto di informashon aki bo por lesa tur kos tokante bo operashon i e proseso di rehabilitashon. Tambe e ta kontené un video ku ta demostrá ampliamente loke bo operashon ta enserá.

Artrósis di rudia

Un kondishon komun di e rudia ta artrósis, mihó konosí komo gastamentu. Artrósis ta nifiká ku e kalidat di e kartílago (wesu moli) ta disminuí. Den e kaso aki ta trata di wesu moli di bo rudia. Akinan bo ta haña informashon di e kousanan di artrósis i e posibel tratamentu.

Kousanan

Mayoria bia artrósis ta un konsekuensia di e proseso natural ku ta forma parti di behes. Otro kousanan di artrósis ta:

  • daño na e rudia, por ehèmpel despues di un kiebro di e wesu
  • daño na e rudia pa motibu di operashonnan di rudia anterior, manera por ehèmpel pa ekstrakshon di menisko
  • Inflamashon manera por ehèmpel reumatismo òf gota
  • Inflamashon den e skarnir.

Banda di esaki tin algun faktor (di riesgo) ku ta hasi e chèns pa haña artrósis mas grandi, manera:

  • Sobrepeso
  • Edat
  • E posishon di e pianan (pianan O òf X)
  • Un profeshon ku ta eksigí hopi di e kurpa kaminda mester sak den rudia òf hisa kos pisá hopi.

Kiko ta artrósis?

E rudia ta un skarnir ku ta konsistí di tres parti di wesu: e wesu di pia, e bèl i e buskuchi di rudia. E buskuchi di rudia ta situá na parti dilanti di e rudia. E parti final di e tres wesunan aki ta tapá ku un kapa di kartílago. E wesu moli aki ta protehá e rudia i ta sòru pa e rudia por move flèksibel.
Den kaso di artrósis e kapa di kartílago aki ta bira mas moli i ta bira ménos. E wesu ta reakshoná dor di bira mas duru i traha formashon di wesu rondó di e kartílago dañá (osteofyten). Konsekuensia di esaki ta ku e skarnir di rudia ta bira mas steif i doloroso.

Keho- i fenómenonan

Mayoria bia artrósis ta surgi gradualmente i pa e motibu ei e kehonan hopi bia tambe ta surgi gradualmente, kaminda e doló ta kuminsá na un forma leve i despues ta bira kontinuo. Típiko pa artrósis ta doló i/òf steif den e promé minütnan despues ku bo a lanta for di soño, for di kama òf a bai kana despues ku bo a sinta pa un ratu.
A lo largu tambe ta surgi doló i/òf un sensashon steif na final di dia. E distansia ku bo por kana tambe ta bira mas kòrtiku. Tambe e doló por stroba bo soño.
Bo por sufri tambe di:
– Un rudia ku ta bira mas steif;
– Un zonidu di krak ora move e rudia;
– Hinchamentu di e rudia pa motibu di hinchamentu di e parti paden di e rudia (slijmvliesontsteking/synovitis);
– Un sentido instabil;
– Desalineashon di e pia.

Investigashon

A base di bo kehonan bo tin un kombersashon ku bo médiko i despues ta sigui un investigashon físiko. Pa determiná kiko eksaktamente ta pasando, tin bia ta skohe pa saka un potrèt di radiografia. Esaki no ta nesesario semper i no ta duna e diagnóstiko korekto tur ora. Sierto apnormalidat di artrósis no ta visibel riba potrèt di radiografia.

foto 1 b
foto 3 b

Tratamentu

Artrósis por keda tratá na vários manera. E siruhano ortopédiko ta palabrá ku bo kua tratamentu ta fet mihó ku bo situashon. Huntu boso ta hasi un eskoho. E diferente posibilidatnan pa tratamentu di artrósis tur tin benefisio i desbentaha.

Tratamentu no-operativo

Hopi bia e promé konseho ta un tratamentu no-operativo. Ku esaki por kontrolá e kehonan bon i riba término largu. Posibel tratamentu no-operativo ta:

  • Ahustá e preshon i e manera ku bo ta biba bo bida (move mas, kana diariamente, kana en bes di kore, tuma left en bes di subi trapi ets.) Alterná entre deskanso i preshon i keda move!
  • Fisioterapia dirigí riba kondishon, forsa i kordinashon.
  • Baha di peso (bou di guia).
  • Remedi den forma di alivio di doló. Esaki por ta paracetamol òf eventualmente un NSAID (Non- Steroidal Anti-Inflammatory Drugs) manera por ehèmpel diclofenac.
  • Inyektá corticosteroïde.

Tratamentu operativo

Ora un tratamentu no-operativo no tin efekto mas, un operashon por ta un posibilidat. Tin tres opshon; un korekshon di e pia, un mitar prótesis di rudia òf un prótesis total di e rudia. Investigashon a demostrá ku un sirugia minimalmente invasivo (kaminda ta limpia e rudia) no ta hunga un ròl den tratamentu di artrósis na rudia. Mayoria bia e prótesis total di rudia ta e mihó opshon. Akibou bo ta haña mas informashon di e prótesis total di rudia.

Patronchi di espektativa

E prótesis di rudia ku nos ta usa na CMC ta keda usá rònt mundu i ta di kalidat hopi haltu. Nos ta hasi uso solamente di prótesis ku a mustra bon resultado den estudionan internashonal. Tene kuenta ku e rekuperashon ku un TKP por dura te un aña despues di e operashon. Sigur e promé tres lunanan pashèntnan ta eksperensiá ku e rudia nobo por ta doloroso i hinchá. Masha poko esaki por dura te un aña. Pa promedio e rudia nobo por dobla den un huki règt (110 grado). E resultado aki ta dependé fuerte di kon e rudia tabata move promé ku e operashon. E rudia artifisial no ta trahá pa hasi deporte di ‘high impact’, manera por ehèmpel basket òf kore. Si bo por ehersé deporte mas trankil, manera por ehèmpel kana, kore baiskel i landa. Finalmente mayoria pashènt (85%) ta satisfecho despues di un aña. E doló a disparsé pa gran parti i e pashènt por kana mihó ku promé ku e operashon. Tin bia e pashènt tin un espektativa muchu haltu; e ora ei e resultado por ta desepshonante.

E operashon

Durante e operashon ta habri e rudia. E kòrtá ta mas o menos 20 centimeter den largura i ta kore riba e parti dilanti di e rudia. E siruhano ortopédiko ta kita e partinan di skarnir afektá i e menisko i e ligamentu ku ta krusa dilanti. Di tantu e parti abou komo e parti ariba di e pia ta kita mas o ménos un centimeter di wesu i modifiká den e forma di e prótesis. Riba e parti ariba di e pia ta ahustá un skarnir di metal ku un sorto di semènt. Na e parti abou di e pia ta ahustá un skarnir di plèstik ku, huntu ku e parti ariba ta fleksibilisá e skarnirnan di e rudia. Den sierto kaso e rudia ta asina gastá ku mester renová esaki kompleto. Seguidamente ta sera e rudia bèk i ta sera e kueru ku nit. Despues di mas o ménos dos siman por kita eventual punta na poli di e ortopédiko. E operashon normalmente ta dura 45 pa 90 minüt. Despues di e operashon bo ta haña antibiótika pa medio di un infus pa asina minimalisá e chèns riba un infekshon.

Anestesia durante e operashon

Mayoria pashènt ta pasa e operashon aki ku un anestesia epidural. Esaki tin su benefisionan kompará ku anestesia general. Un epidural ta un anestesia lokal kaminda ta pasa un angua sumamente fini den lomba di e pashènt pa asina aliviá doló. Durante e anestesia e pashènt no por move su pianan. Alabes e pashènt por skohe pa durante operashon e haña anestesia ékstra di paden (Local Infiltration Analgesia òf LIA) i na final di e operashon e anestesiólogo tambe por duna un ékstra blokeo nèrvioso (abductor canal block). Ku e téknikanan aki nos ta trata di aliviá mas tantu doló despues di e operashon, pa asina e pashènt por kuminsá mas lihé ku ta posibel ku move i kana.

Algun ora despues di e operashon e pashènt ta kuminsá haña sentimentu den su pianan. Mayoria pashènt no ta eksperensiá anestesia epidural komo algu doloroso. Si bo ta drumi òf keda lantá durante operashon, ta algu ku bo ta palabrá ku bo anestesiólogo. Ku un epidural eventualmente por duna e pashènt algu pa drumi tambe, pa asina e pashènt eksperensiá masha poko di e operashon.

Riesgo i posibel komplikashonnan

Meskos ku otro operashon tin sierto riesgo mará na e operashon aki i tambe tin e chèns riba komplikashon. Danki Dios esaki ta sosodé mashá poko. Posibel riesgo i komplikashonnan ta:

Infekshon

Un porsentahe mashá chikitu (1%) di tur pashènt ku haña un skarnir nobo ta haña un infekshon. Esaki por sosodé siman- òf lunanan despues di e operashon, pero tin bia te asta despues di añanan. Den un kaso asina mester di tratamentu intensivo. Hopi bia ta sigui mas operashon (revishon) i mester di antibiótika riba término largu. Pa prevení un infekshon e pashènt ta haña antibiótika pa medio di un infus promé i despues di e operashon, i lo hasi e operashon mas limpi/steril posibel. Kuido di herida limpi tambe ta sumamente importante.

Trombosis

Kada pashènt di operashon tin un chèns mas grandi riba un trombosis. Esaki ta bin dor di e operashon mes, pero tambe pasombra e pashènt ta move ménos ku normal. Trombisis ta nifiká ku den e sanger ta surgi un pròp. Pa prevení trombisis e pashènt ta haña antikoagulante (pa hasi sanger fini) diariamente sinku siman despues di e operashon. Esaki no ta duna 100% garantia ku no ta surgi un trombosis despues di e operashon. Ta importante pa e pashènt mèldu serka su médiko si den pasado e la haña trombosis òf si esaki ta komun den famia.

Lòs

Un rudia artifisial por bai sinta lòs despues di 10 pa 15 aña. Esaki kasi semper ta keda kompaña ku doló. Mayoria bia e prótesis mester keda remplasá ku un prótesis di rudia nobo (un rudia di revishon).

Steif (artrofibrose)

E rudia por bira steif ma motibu di hopi formamentu di sikatris, en partikular ora e rudia no ta haña sufisiente moveshon despues di e operashon. E kondishon di e rudia aki tambe ta wòrdu yamá artrofibrose. Prinsipalmente strèk e rudia djis despues di e operashon ta di gran importansia.

Registrashon di informashon

Desde komienso di 2022 nos ta afiliá na e Registro Nashonal di Implanta Ortopédiko Hulandes (LROI). Ku yudansa di e registro aki nos por sigui e kalidat di e prótesis i di e kuido ortopédiko, kompará esaki na nivel internashonal i mehorá esaki si ta nesesario. E registrashon aki por ehèmpel ta aklará kuantu tempu e diferente prótesis di rudia i hep ta funshoná bon. Tambe nos lo hasi uso di e lista di pregunta pa asina kapturá bo eksperensia i proseso di revalidashon. E registro ta yuda e ortopédiko pa skohe pa e mihó prótesis di hep òf rudia. E informashon di e pashènt ta keda registrá di forma anónimo. Bishita www.lroi.nl pa mas informashon tokante e registro.

Promé ku e operashon

Despues ku bo a disidí huntu ku bo ortopédiko pa buta un rudia artifisial, bo ta haña un sita pa pasa serka e anestesiólogo pa un skrinen pre-operativo. Pa esaki bo mester prek sanger. E anestesiólogo lo palabrá ku bo si bo mester di un epidural òf anestesia general durante e operashon. Ku un epidural bo por haña algu pa drumi tambe i lo bo no ripará kasi nada di e operashon. Si bo ta bou di tratamentu di por ehèmpel un kardiólogo òf un médiko di pulmon, den sierto kaso lo mester di informashon adishonal pa disidí ki tipo di anestesia ta usa durante bo operashon. Ora finalisá e skrinen bo ta haña un yamada di e departamento di planning na momentu ku tin un fecha riba kua bo ta wòrdu operá.

Atmishon/dia di operashon/estadia

E departamento di planning i atmishon lo yama bo pa un fecha pa bo operashon. Si djis promé ku bo atmishon bo tin un herida òf infekshon, bo mester mèldu esaki mesora. Pa e informashon general tokante atmishon i estadia na CMC nos ta referí bo na e informashon general. Mayoria bia pashèntnan di un prótesis di rudia ta keda hòspital entre 2 pa 5 dia. En prinsipio bo por bai kas si e herida a seka i e ehersisionan serka e fisioterapista ta bai bon.

foto 4 b
foto 2

Despues di operashon

Despues di bo operashon, bo ta bai e sala di rekuperashon. Akinan bo ta keda konektá na ekipo pa monitoriá bo, pa asina nos por kontrolá bo funshonnan vital. Una bes ku bo ta lantá i tur funshon ta bon, bo ta bai bèk sala di enfermeria. E enfermera di e departamento ta tuma kontakto ku bo persona di kontakto pa informá e persona kon e operashon a bai i e persona aki por bishitá bo despues di konsultá ku departamento di enfermeria. Despues di e operashon bo tin un infus den bo man. Pa medio di e infus bo ta haña antibiótika i eventual vògt adishonal. E periodo despues di e operashon bo ta entre otro ménos mobil i bo tin un chèns èkstra grandi di haña trombosis (pròp di sanger den ardu). Pa prevení esaki lo bo haña antikoagulante riba base diario pa sinku siman despues di bo operashon. Bo siruhano ortopédiko lo duna bo esaki.

Tratamentu despues di operashon

Despues di e operashon bo ta kuminsá mas lihé ku ta posibel ku e proseso di rehabilitashon i lo saka un potrèt. E fisioterapista lo guia bo ku moveshonnan i ehersisionan riba kama pa asina por lanta for di kama mas lihé posibel i siña kana di nobo. Den prinsipio lo bo mester hasi uso di un krùk pa yuda bo kana.
Tambe e fisioterapista lo siña bo kon pa lanta para mas mihó, kon ta mihó manera pa drumi, sinta i pega soño. Bo ta sali for di hòspital riba pia ku un krùk i lo bo haña sierto regla ku bo mester sigui. Tin bia bo ta haña un referensia pa un fisioterapista. E kantidat di dianan ku bo mester keda atmití den hòspital ta dependé di e proseso di revalidashon. Mas o ménos dos siman despues di e operashon bo ta regresá serka bo ortopédiko pa kòntròl i pa kita eventual punta.
Si despues ku bo a bai kas e herida ta mustra señal di infekshon, manera por ehèmpel mas kòrá òf kayente i e ta saka vògt, bo tin hopi mas doló òf keintura, e ora ei tuma kontakto mesora ku bo siruhano ortopédiko.

Preguntanan frekuentemente hasí tokante prótesis total di rudia

E tempu ku un prótesis ta keda bon ku uso responsabel mayoria bia ta mas ku 15 aña i kisas asta mas largu. Bo por bisa ku mas di 90% di e pashèntnan despues di 10 aña i mas o ménos 85% despues di 15 aña tin un prótesis di rudia ku ta funshoná bon. Peso di kurpa i nivel di aktividat tin un efekto enorme riba sobrebibensia di e prótesis.

E revalidashon tin bia ta kuminsá riba e dia di e operashon mes. E fisioterapista ta siña bo kon bo mester subi òf for di kama òf sinta i lanta for di un stul i kua posishon bo mester tuma ora bo sinta òf drumi.
Banda di esei bo ta praktiká kana ku krùk. For di prinsipio bo por para riba e pia operá. Pashèntnan hopi bia tin miedu ku nan ta kousa daño na e prótesis, pero no mester tin miedu di esaki. Mas lihé bo ta riba pia, mas lihé e proseso di rekuperashon ta bai.

E promé seis simannan ta esnan mas intensivo. Durante e periodo aki hopi bia lo bo mester hasi uso di krùk. Kore outo òf baiskel hopi bia no ta posibel i tambe lo bo no por ehersé bo tareanan manera debe ser te seis pa 12 siman. Esaki ta dependé di e tipo di trabou ku bo ta hasi. Despues di tres luna mayoria bia bo por hasi e kosnan di bida diario.
E proseso total di revalidashon por dura te asta dos aña i asta e ora ei 5 pa 10% di e pashèntnan ta keda ku keho den sierto grado. Danki Dios e gran mayoria di pashènt ta hopi satisfecho despues di e prótesis di rudia. For di investigashon a resultá ku hopi pashènt ta eksperensiá hopi ménos doló despues di seis luna despues di e operashon i ku e funshonamentu diario ta mehorá konsiderablemente. 8 di 10 pashènt ta indiká ku nan a rekuperá kompletamente despues di 6 luna despues di e operashon.

E tempu di sobrebibensia di un prótesis ta dependé fuertemente di e preshon ku e pashènt ta buta riba dje. Ku uso normal e prótesis por bai mas di 15 pa 20 aña. Peso di kurpa i e nivel di aktividat tin manera bo por komprondé un efekto enorme riba sobrebibensia di e prótesis. Evitá hopi preshon i tin sierto deporte ku bo no por ehersé mas. Trabou ku ta eksigí hopi esfuerso físiko manera trabou den bou tampoko ta konsehabel. Lástimamente otro faktor tambe por afektá e sobrebibensia di e prótesis, manera por ehèmpel instabilidat, mal kolokashon di e komponentenan òf un infekshon di e prótesis. E problemanan menshoná hopi bia lo resultá den kehonan adishonal i ménos satisfakshon di e rudia.

Serka mayoria pashènt e doló ta kita despues di e operashon i nan por sigui ku nan aktividat- i tareanan normal. Tòg no ta responsabel òf posibel pa hasi tur kos. Despues di e operashon por ta difísil pa sak den rudia. Tambe ta deskonsehá pa hasi sierto deporte pisá manera deporte di kontakto òf korementu. Dobla riba 130 grado ta duna mas preshon riba e parti patras di e prótesis i esaki por resultá ku e prótesis ta laga lòs mas lihé ku ta antisipá. Nos ta konsehá pa no dobla e rudia mas ku 130 grado, si esaki mes ta posibel.

Labor pisa den bou tambe nos ta deskonsehá. Aktividat- i tareanan di tal índole por tin efekto pisá riba e speransa di bida di e prótesis.

E hinchamentu ta baha durante e promé simannan despues di e operashon. E hinchamentu lo bira ménos dor di elevá e pia regularmente durante dia. E hinchamentu por lo general ta mas tantu parti anochi i ta disminuí si bo sigui hasi bo ehersisionan bon.

Despues di e operashon bo mester tuma un inyekshon òf un tablèt un bia pa dia kontra trombosis. Bo mester sigui hasi esaki por lo ménos te sinku siman despues di e operashon (si ta nesesario pa sigui mas largu bo dòkter di kas òf spesialista lo disidí esaki). Si ya bo tabata usa antikoagulante promé ku e operashon, bo médiko lo duna konseho tokante uso di esaki.

E herida mester keda limpi i seku. E kueru rondó di e punta- òf nitnan por mustra poko kòrá òf iritá. Ora kita e punta- òf nitnan (despues di mas o ménos dos siman) e kòrá lo bira ménos. Si e herida ta hinchá, kòrá òf ta saka vògt, ta bon pa tuma kontakto ku bo siruhano ortopédiko.

Bo por baña ora e herida a seka sufisiente i ta tapá ku ferbant di plèstik. Tres dia despues di kita e puntanan bo por dal un baño sin e ferbant di plèstik. No baña pa un ora i no keda muchu den laman pa e herida no keda muhá. Ta mihó pa laba e herida e promé dos lunanan ku man i no ku un washandje. Tampoko usa krema òf lotion riba òf rònt di e herida.

Mayoria pashènt ta kuminsá traha despues di 2 pa 6 luna, dependé di e tipo di trabou i e proseso di rekuperashon i alabes konseho di e siruhano ortopédiko i/òf fisioterapista. Trabou ku no ta eksigí mashá físikamente por wòrdu hasi mas promé.

No ta nesesario pa bisti mea di sosten, pero e ta yuda pa baha e hinchá di e pia. Si bo pia keda hincha tur dia, ta bon pa bisti mea.

Ku e kòntròlnan ku tin awendia e prótesis lo alarmá e sistema di seguridat. Mayoria bia un splikashon di e prótesis di rudia ta sufisiente. E chèns ta real ku bo ta keda kontrolá pa un trahadó di duana.

Un prótesis di rudia ta konsistí di dos parti superfisial di metal ku mei mei un kapa di polyethyleen. E superfisienan aki ta okashoná e zonidu. E zonidu hopi bia ta surgi den komienso ora e forsa i kordinashon di e múskulonan mester subi di nivel ainda. Maske e pashènt ta eksperensiá e zonidu komo algu spantoso, e no ta okashoná daño na e prótesis. Tambe pa tempu largu despues di e operashon e ortopédiko por okashoná e zonidu si e relahá e múskulonan sufisientemente.

Sak den rudia mayoria bia ta keda imposibel. Si despues di e operashon esaki ta resultá posibel, e ora ei mester hasi bo mes e pregunta si ta responsabel pa hasi esaki; riba término largu esaki por resultá den keho. E grado den kua e rudia nobo por dobla despues di e operashon, ta dependé di e grado den kua e rudia por a dobla promé ku e operashon. Kontrali na un hep nobo kaminda mayoria pashènt por hasi tur kos atrobe, un rudia nobo tin basta limitashonnan. Mayoria persona ta ‘sinti’ ku nan tin un otro skarnir (sin fiha riba doló). E manera kon e rudia nobo por dobla i strèk por ta un desepshon i hopi bia e rudia ta keda poko sensibel. Ni 10% di e pashèntnan ku un rudia nobo ta konta ku e rudia nobo ta sinti manera nan propio rudia.

Rekuperashon di un THP ta varia pa pashènt. Mayoria pashènt por kore outo despues di 6 siman, pero palabrá esaki tambe ku bo fisioterapista i ortopédiko.

icon_feedback

Bo tin feedback pa nos?

Hasi uso di nos proseso di Kòmplimènt i Keho i laga nos sa.
Den kaso di un emergensia, yama 910